Công nghệ GIS - Hệ thống thông tin địa lý được thiết kế như một hệ thống chung để quản lý dữ liệu không gian. Trong hầu hết các lĩnh vực, đặc biệt là kinh doanh, bản đồ số của GIS đóng vai trò là một công cụ hỗ trợ cho việc lập kế hoạch hoạt động và vận hành.

Bản đồ số là gì?

Bản đồ số là hệ thống các thông tin về yếu tố địa hình, các đối tượng, hiện tượng, địa lý đã được mã hóa và lưu trữ dưới dạng số (bao gồm tọa độ, độ cao h, các số liệu thuộc tính). Do đó, các dữ liệu này được lưu trữ và được đọc bởi các thiết bị như đĩa từ, đĩa CD, đĩa cứng, các thiết bị lưu trữ thông qua cổng USB,…

Các thành phần cơ bản của bản đồ số:

• Thiết bị ghi dữ liệu

• Máy tính

• Cơ sở dữ liệu

• Thiết bị thể hiện bản đồ

Bản đồ số là các file dữ liệu được ghi lại trong bộ nhớ máy tính và được thể hiện ở dạng hình ảnh tương tự như bản đồ truyền thống trên màn hình kỹ thuật số. Về mức độ đầy đủ thông tin về nội dung và độ chính xác của các yếu tố trong bản đồ số hoàn toàn giống như bản đồ truyền thống, có nghĩa chúng phải đáp ứng được các yêu cầu và tiêu chuẩn bản đồ.

Những đặc điểm chung của bản đồ số

Về cơ bản, bản đồ số cũng có đầy đủ các đặc điểm đặc trưng của bản đồ truyền thống như:

• Bản đồ là hình ảnh thu nhỏ của một phần hay toàn bộ bề mặt Trái đất, trên cơ sở toán học xác định bao gồm: tỷ lệ, phép chiếu, bố cục bản đồ và sai số biến dạng của bản đồ tùy theo phép chiếu

• Các đối tượng và hiện tượng (nội dung bản đồ) được biểu thị theo phương pháp lựa chọn và khái quát nhất định (tổng quát hóa bản đồ)

• Các đối tượng và hiện tượng được biểu thị bằng ngôn ngữ bản đồ

Đặc điểm riêng của bản đồ số: 

• Thông tin được lưu trữ dưới dạng mã nhị phân (binary)

• Cấu trúc thông tin theo dạng Raster và Vector, kèm theo Topology được tổ chức thành các file bản đồ riêng hoặc liên kết thành thư mục

• Bản đồ số chứa đựng những dữ liệu mà bản đồ truyền thống không thể liên kết trực tiếp

• Khối lượng dữ liệu bản đồ số là rất lớn

• Tỷ lệ bản đồ số mang tính điều kiện

Tính chất của bản đồ số

Nhờ vào sự phát triển của công nghệ, bản đồ số có tính linh hoạt hơn bản đồ truyền thống thông qua các yếu tố như:

• Tính trực quan

• Tính đầy đủ

• Bản đồ số có tính chuẩn hóa cao

• Đa dạng ứng dụng

Những ứng dụng của bản đồ số trong thực tiễn

Trong lĩnh vực doanh nghiệp sản xuất, bán lẻ

Hầu hết hiện nay các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực như sản xuất. bán lẻ, thực phẩm, y tế,… đều đã đưa ứng dụng GIS vào hoạt động xác định vị trí và nhu cầu khách hàng nhằm phân phối chính xác nhất đến người tiêu dùng. Bởi ứng dụng của GIS được sử dụng để lưu trữ thông tin về kinh tế – xã hội của khách hàng trong một khu vực địa lý xác định. Thông tin dữ liệu đó được GIS phân tích và tính toán lượng hàng hóa có thể phân phối đến các khu vực địa lý một cách phù hợp nhất.

Trong lĩnh vực Tài chính ngân hàng

Lĩnh vực tài chính ngân hàng được ứng dụng GIS trong hoạt động xác định vị trí chi nhánh ngân hàng, cây rút tiền ATM, các văn phòng giao dịch,… Mục đích sử dụng của GIS trong lĩnh vực này hiện ngày một tăng lên bởi công nghệ này còn đưa ra được các đánh giá về rủi ro cho các mục đích bảo hiểm, xác định độ chính xác về các khu vực có mức độ rủi ro cao hay thấp,… bao gồm các dữ liệu cơ sở về mức độ vi phạm pháp luật, địa chất học, môi trường sống, giá trị tài sản mà dân sinh khu vực nắm giữ, trình độ học vấn,…

Trong lĩnh vực Quản lý đô thị, dữ liệu kết cấu hạ tầng

Quản lý đô thị và dữ liệu kết cấu hạ tầng là lĩnh vực đòi hỏi nguồn dữ liệu thông tin rộng lớn nhất trong công nghệ GIS bởi nó sử dụng dữ liệu không gian nhiều nhất. Các ban ngành, từ Trung ương đến cơ sở đều có thể dựa vào GIS trong hoạt động quản lý, vận hành tại địa phương. GIS được ứng dụng nhiều trong việc tìm kiếm và quản lý đất đai, bảo dưỡng duy tu đường xá, hệ thống vệ sinh môi trường đô thị, giao thông,… Bên cạnh đó, GIS còn được sử dụng trong các trung tâm điều khiển và quản lý thuộc ban, ngành để xử lý các tình huống khẩn cấp.

Trong lĩnh vực Y tế

Không dừng lại ở các hoạt động đánh giá tình trạng, quản lý tài sản thông thường mà GIS còn có thể áp dụng trong cả lĩnh vực y tế. Bằng việc thu thập dữ liệu cơ sở hạ tầng giao thông, GIS có thể chỉ ra lộ trình nhanh nhất giữa các vị trí của xe cấp cứu và bệnh nhân cần cấp cứu theo thời gian thực. Bên cạnh đó, GIS cơ bản còn được sử dụng như một công cụ nghiên cứu sự lây lan cũng như nguyên nhân bùng phát của dịch bệnh theo khu vực địa lý.

Trong Giao thông vận tải

Tính ứng dụng của hệ thống thông tin địa lý được ứng dụng đáng kể trong lĩnh vực giao thông vận tải. Việc lập kế hoạch vận hành giao thông và duy tu, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng đường bộ là một trong những hoạt động mang tính thực tiễn. Sự hỗ trợ từ nền tảng bản đồ số GIS được ứng dụng hiệu quả trong công tác triển khai xây dựng hệ thống thông tin quản lý cho các sở, ban, ngành thông qua mô hình điện toán đám mây. Cho phép người dùng thu thập dữ liệu tại thực địa, tra cứu thông tin dễ dàng theo khu vực địa lý.

Trong Quản lý đất đai, nông nghiệp

Hệ thống thông tin địa lý cung cấp những thông tin đặc trưng về lĩnh vực quản lý đất đai, nông nghiệp cụ thể như: cung cấp thông tin quy hoạch xây dựng, dữ liệu cấp phép xây dựng, hệ thống quản lý đất đai, các dữ liệu nghiên cứu về đất trồng, nguồn nước,…

Geolink tổng hợp từ Brandvietnam